60. Frankfurt Kitap Fuarı, dün akşam açıldı. Açılış törenine Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Orhan Pamuk'u dünyanın önünde tebrik etmesi ile Pamuk'un 301 ve YouTube eleştirisi damgasını vurdu.



Türkiye'nin bu yıl onur konuğu olarak katıldığı 60. Frankfurt Kitap Fuarı dün akşam düzenlenen resmî açılış töreniyle başladı. 100 ülkeden yaklaşık 7 bin 400 yayıncının katıldığı dünyanın en büyük kitap fuarında Türkiye adına açılış konuşmasını Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Nobel Ödüllü yazarımız Orhan Pamuk gerçekleştirdi. Kongre merkezindeki törene Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmer, milletvekilleri, yayıncılar, Türk yazarlar ve davetliler katıldı. Törene, eski Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından 2006'da Nobel Ödülü aldığında tebrik edilmeyen Orhan Pamuk'a Abdullah Gül tarafından yapılan iade-i itibar ile Pamuk'un 301. madde ve YouTube yasaklarını eleştiren açıklamaları damgasını vurdu. Türkiye'nin ve Alman yetkililerin verdiği Avrupa Birliği mesajları da açılış konuşmalarının diğer konusuydu.

Orhan Pamuk'a iade-i itibar

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, yazar Yaşar Kemal'den alıntılar da yaptığı konuşmasında Türk kültür hayatının giderek daha özgür ve özerk bir kimliğe büründüğünü belirtti. Gül, bunun en somut kanıtının Frankfurt Kitap Fuarı'nda onur konuğu olan Türkiye pavyonundaki kitapların ve yayınevlerinin çeşitliliği ve kalitesi olduğunu söyledi. Önceki yıl Nobel Edebiyat Ödülü'nün Orhan Pamuk'a verilmesinin Türk edebiyatının evrensel olarak kabul edildiğini bir kez daha teyit ettiğini vurgulayan Cumhurbaşkanı, dünya basını ve yayıncılarının önünde Pamuk'u tebrik etti. Böylece 2006 yılında Ahmet Necdet Sezer tarafından tebrik edilmeyen Orhan Pamuk'a dünyanın önünde bir nevi iade-i itibar yapıldı. Fuar için seçilen 'Bütün Renkleriyle Türkiye' sloganının da manidar olduğuna dikkat çeken Gül, farklılıkların Türkiye'yi güçlendiren değerler olduğunun altını çizdi. Konuşmasında Nazım Hikmet ve Necip Fazıl Kısakürek'e de değinen Gül, yurtdışında yeterli sayıda Türk kültür merkezinin bulunmamasının oluşturduğu eksikliğin giderilmesi için birçok ülkede Yunus Emre Kültür Enstitüleri açılacağını müjdeledi. Frankfurt Kitap Fuarı'na dördüncü kez katıldığını söyleyerek sözlerine başlayan Orhan Pamuk ise Türkiye'nin dünyada fazla tanınmamasına dikkat çekti. Pamuk, "Son yirmi yılda dünyadaki siyasi ve kültürel gelişmeler Türkiye'nin kendi içinde iki yüzyıldır yaşadığı modernlik ile gelenek arasındaki çatışmaların hikayesini tüm dünya için ilgi çekici hale getirdi. Kimsenin Türkiye'nin haritadaki yerini bilmediği yolundaki şikayeti artık çok az işitiyorum." dedi.

Pamuk'tan 301 ve YouTube eleştirisi

Fuarı bir Ak Parti organizasyonu olarak tanımlayıp Frankfurt'a gelmeyen yazarların aksine fuara katılan ve açılış konuşması yapan Pamuk, Türkiye'deki birçok konuyu eleştirdi. Son yüzyılda kitapları yasaklamanın, yakmanın, yazarları öldürmenin, hapse atmanın, sürgüne yollamanın ve basın yoluyla aşağılamanın Türk kültürünü fakirleştirdiğini anlatan Pamuk, "Devletin yazar ve kitap cezalandırma alışkanlığı devam ediyor. Benim gibi birçok yazarı sindirmek için kullanılan Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesi yüzünden yüzlerce yazar ve gazeteci şu anda mahkemelerde yargılanıyor, mahkûm oluyor. Bu yıl yayımladığım bir roman için çalışırken eski Türk filmlerini seyretmem, eski şarkıları dinlemem gerekti. Bu işi YouTube ile yapmıştım, ama aynı şeyi şimdi yapamam. Çünkü YouTube ile birlikte yüzlerce yerli ve uluslararsı web sitesine girmek siyasî nedenlerle Türkiye'de yasak." dedi.

Açılış töreninde konuşan Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmer de Türkiye'nin kültürler ve kıtalararası bir köprü oluşturmasını ümit ettiklerini söyleyerek fuarın buna vesile olmasını diledi. Türkiye'nin AB'ye girme konusunda uzun bir yolu olduğunu ifade eden bakan, kendilerinin Türkiye'yi bu yolda desteklediklerini belirtti. Konuşmasında Orhan Pamuk'un İstanbul kitabından alıntılar yapan Steinmer, yakın zamanda İstanbul'da bir Alman sanat akademisi kuracaklarını da belirtti. Açılış töreninde ayrıca, Alman Yayıncılar ve Kitapçılar Birliği Başkanı Gottfried Honnefelder, Franfurt Kitap Fuarı Direktörü Juergen Boos de birer konuşma gerçekleştirdi.

Açılış töreninin ardından Abdullah Gül ve Orhan Pamuk, Alman yetkililerle birlikte fuardaki Türkiye pavyonunun açılışını gerçekleştirdi. Daha sonra da Frankfurt Alte Oper'de Ahmed Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ve Frankfurter Singakademie Korosu tarafından ilk kez Almanca olarak seslendirildi.

Zaman 15.10.2008