Hollanda Türk göçünün 40 yılına şahit olan birisi olarak, naçizane geriye bir bakıp, yıl dönümlerinde neler yaptığımızı hatırlamaya çalıştım

2024 yılının, Hollanda’ya yapılan Türk iş gücü göçünün 60’ıncı yıl dönümü olduğunu artık bilmeyen kalmamıştır. Köşe yazarları, STK başkanları, resmi temsilcilerimiz ve göç ile ilgili olanlar, göçün 60’ıncı yıl dönümünü sürekli olarak hatırlatmaktalar. Bu tür yıl dönümlerinde adet olduğu üzere, çeşitli etkinlikler yapılır. Geçmiş yıllar yad edilir. Gelecek tasavvurları yapılır. Benzer yıl dönümleri, hayatın hızlı akışı içinde, şöyle durup, bir öz muhasebe yapmak için önemli bir fırsattır.

Buradan hareketle, Hollanda Türk göçünün 40 yılına şahit olan birisi olarak, naçizane ben de şöyle geriye bir bakıp, yıl dönümlerinde neler yaptığımızı hatırlamaya çalıştım. İlk tespitim göçün 30, 40 ve 50’nci yıl dönümlerinde, tarihe not düşülecek etkinlikler yapmış olmamızdır. Şimdi de, bu tecrübelerden hareketle, göçün 60’ıncı yılında, yine Hollanda Türklerinin kurumsal hafızasına katkıda bulunacak çalışmalar yapacağım.

O halde, gelin hep birlikte şöyle geriye dönüp son otuz yılı göz önüne getirelim ve göçün yıl dönümlerinde neler yapılmış, kısaca hatırlayalım.

Göçün 30’uncu Yılı
Hollanda’ya yapılan Türk iş gücü göçünün 30’uncu yılında, henüz Üniversiteyi yeni bitirmiş olmanın heyecanıyla, “Batı Avrupa Türkleri; Göçmenlikten Yerleşik Hayata Geçiş” başlıklı Türkçe bir kitap yayınladım. “Göçün 30’uncu Yılına Armağan” olarak yayınlanan bu kitap, belki de Avrupa Türkleri ile ilgili ilk derli toplu bir yayın oldu.
“Göç olgusu ve teorileri” bölümüyle başlayan kitap, “Almanya Türkleri”, “Hollanda Türkleri” ve “İngiltere Türkleri” bölümlerinden oluşmaktaydı. Hollandalı ve Türklerden oluşan 15 akademisyen tarafından hazırlanan kitap, Türkçe yazılan göç kitaplarında kaynak olarak gösteriliyor.

Göçün 40’ıncı Yılı
Türkevi olarak, göçün kırkıncı yılında Zaandam’daki Tiyatro salonunda, T.C. Rotterdam Başkonsolosu Sına Yurtoğlu, D66 milletvekili Fatma Koşer Kaya ve Türk Halk Müziği sanatçısı Ahmet Baydaroğlu’nun da katıldığı çok yönlü bir “Göçün Kırkıncı Yılı” etkinlikleri gerçekleştirildi. Aynı yıl, Hollanda Türklerinin tanınmış yazar ve şairlerinden Yavuz Nufel’in titizlikle hazırladığı, “40 Yıl, 40 İnsan, 40 Öykü” kitabı, Türkevi Yayınları tarafından bastırıldı. Kitabın, Amsterdam’da yapılan tanıtım toplantısına, Yurt Dışı Türklerden de sorumlu Devlet Bakanı Prof. Dr. Mehmet Aydın ve T.C. Lahey Büyükelçisi Tacan İldem katıldılar.

Göçün 50’inci Yılı

Göçün 50’inci yıl dönümünde ise, Amsterdam’da bulunan ve Hollanda’ya Başbakanlar yetiştirmiş olan Vrije Üniversitesi’nde, “Uluslararası Türkiye Hollanda İlişkileri Sempozyumu” yapıldı. Türkevi Araştırmalar Merkezi ve Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu’nun ortaklaşa organize ettikleri ve T.C. Rotterdam Başkonsolosu Togan Oral’ın da katıldığı sempozyumda, “Karma Türk Sanatları Sergisi” de yer aldı.
Programa T. C. Halk Kültürü Araştırmaları Merkezi Başkanı Prof. Dr. İrfan Nasrattınoğlu ile birlikte, Türkiye, Ukrayna, Azerbaycan ve Almanya’dan akademisyenler katıldı.
Göç ve Türkiye-Hollanda ilişkileri alanında, toplam 52 bildirinin sunulduğu sempozyum, kitap olarak yayınlandı.

Göçün 60’ıncı Yılı

Ve geldik göçün 60’ıncı yıl dönümüne…
Nasıl ki, “Perşembe'nin Gelişi Çarşamba'dan Belli” ise, 60’ıncı yıl dönümünde yapacaklarımız da, 30, 40 ve 50’inci yıl dönümlerinde yaptıklarımızdan bellidir. Hollanda’da  ve Türkiye’de yapılacak programların yanı sıra, bu yıl üçüncü kuşaktan seçilen 60 gencimizin hayat hikayeleri yazılacak ve kitap olarak yayınlanacak. 1987-2024 yılları arasında, Türkevi tarafından yapılan 2000’e yakın etkinlikten, sürdürülebilir olan 60 etkinlik seçilerek ve “Göçün 60. Yılına Armağan” olarak yayınlanacak.

Öz’ün, özü… her yıl dönümlerinde Yunus’un ve Mevlana’nın dedikleri gibi, “Her dem yeninden doğmak”, “Yeni şeyler söylemek” gerekir.

Veyis Güngör
9 Şubat 2024