Bizim gibi, göçmen kökenli topluluklar, göçün 25’inci, 50’inci, 60’ıncı yıl dönümlerini çeşitli programlar düzenleyerek hatırlarlar, anarlar…
Tahmin edileceği üzere, bu tür yıl dönümlerinde, o güne ve yıla kadar yapılanlar, karşılaşılan zorluklar, elde edilen başarılar ve tecrübeler, hatıralar gibi, toplumu ilgilendiren sosyal gelişmeler gündeme getirilir. Yani geçmişin bir muhasebesi yapılır.

Biz de, Hollanda Türk toplumu olarak, 2024 yılında Türkiye’den Hollanda’ya yapılan iş gücü göçünün, resmi olarak 60’ıncı yılını farklı faaliyetlerle idrak edeceğiz. Öncelikle, Doğuş Gazetesi’ni bu erken girişiminden dolayı tebrik ederim. Zira, göçün 60’ıncı yıl dönümünü dosya yapılarak, konuyu bir yıl önceden toplum gündemine taşımıştır.

Adet olduğu üzere, bizde bu tür işler, anma, kutlama, yıl dönümü tarihi bilindiği halde, genellikle son dakikaya bırakılır. Oysa birlikte yaşadığımız ülkenin çalışma kültüründen öğreneceklerimizin birisi de, yapılacak işleri önceden planlamak, bir proje haline getirmek ve aşama aşama uygulamak olmalıdır. Alelacele yapılan işlerin ne bereketi, ne aşkı ne de istenildiği gibi sonucu olur.

19 Ağustos 2024 tarihinde başlayacak olan, ‘Hollanda’ya Türk iş günü göçünün 60’ıncı yıl dönümü’ faaliyetleri çerçevesinde, elbette birbirinden zengin bir çok faaliyet yapılabilir, yapılmalıdır da… Ancak, bütün bu faaliyetlere bir alt yapı oluşturacak, ‘göç tarihi ve kurumsal hafıza’ konulu bir çalışma, yapılacaklara ilham kaynağı olacaktır. Zira, geçmişi bilmeden, göç tarihinin şuurunda olmadan, nereden nereye geldiğimizi tahlil etmeden, ne tür zorlukları aşarak bugünlere geldiğimizin farkına varmadan, kısacası dünü bilmeden, bugünü anlamlandıramayız. Bunları bilmeden de geleceği inşa edemeyiz.

‘Kurumsal hafıza’ bize, sadece geçmişte yaşananları, tecrübeleri, kazanımları aktarmakla sınırlı olan kuru bir bilginin ötesinde bir mekanizmadır. ‘Kurumsal hafıza’, bizlere bu günleri, bu şartları hazırlayanları saygıyla anmak, onların değerini bilmek, takdir etmek ve günümüzde insanlığın kaybettiği vefa duygusunun da gelişmesini sağlayacaktır. ‘Kurumsal hafıza’, bir bakıma tarihsel bir şuurdur, bir ahde vefa örneğidir.

Geçen ay yaşadığımız ve ‘Kurumsal hafıza’nın gerekliliğini, somut bir şekilde anlatan bir örnekle meseleye açıklık getirmek istiyorum.
2022 yılının son günlerinde, Hollanda’da İslam’ın kurumlaşmasına katkıda bulunmuş iki Hollandalı teolog ve bilim insanı, Jan Slomp ve Kees Wagtendonk vefat etti. Her iki isim, hassaten Jan Slomp’un, 1980’li yıllarda Müslüman kuruluşların projelerine yaptığı olumlu katkılar takdire şayandır. O yıllarda Türk toplumunun önderleri bu katkıları çok iyi bilirler. Buna rağmen, Müslüman kuruluşların cenaze töreninde bulunmamaları veya en azından bir çiçek buketi göndermemeleri, kelimenin tam anlamıyla yadırganacak bir davranıştır.

Müslüman kuruluşların bu davranışını, yeni gelen yöneticilerin, kendilerinden önceki yöneticiler tarafından yapılanları değerli bulmayışları, bazen yok saymaları, yönetimde sürdürülebilirliğin olmayışı, arşiv ve tecrübe birikiminin kıymetini bilmemeleri, kurumsal hafızaya yer verilmemesi olarak açıklanabilir. Oysa kurumsal ilişkiler, kişilere bağlı olmayıp, yöneticiler değişmiş olsa da, var olan ilişkiler, ortak çalışmalar devam etmelidir, çünkü bunlar kurumsaldır.

Bu tek örnek bile bize, Hollanda Türklerinin bu ülkede 60 yıllık tecrübelerinin ve kazanımlarının, değişimlerinin, gelişimlerinin tespit edilmesini, kayıt altına alınmasını ve bir sosyal-kültürel-tarihsel miras olarak gelecek nesillere aktarılmasının gerekliliğini göstermektedir.

O halde, geçmiş dönemlerde de yer yer ifade ettiğimiz gibi, 19 Ağustos 2024 tarihinde, yani Hollanda’ya yapılan Türk iş gücü göçünün 60’ıncı yıl dönümünde, ‘Kurumsal hafıza’nın gözden geçirilmesi için, başlıklar halinde de olsa, yapılacak bazı çalışmalar şu şekilde olabilir:

Hollanda’da Türk mutfağının gelişimi,
Hollanda Türk Sivil Toplum Kuruluşları,
Hollanda’da Türkler ve siyasi katılım,
Hollanda’da Türkler ve spor,
Hollanda’da Türkçe medya ve yayınlar,
Hollanda’da Türk sanatçıları çalışmaları,
Hollanda’da Türkçe eğitim ve öğretim,
Hollanda’da Türk girişimciler,
Hollanda Türkleri ve Türk Dünyası ilişkileri

Bu konular ve düşünülecek diğer alanlarda yapılacak çalışmalar, Hollanda’ya yapılan Türk iş gücü göçünün 60’ıncı yılında, Hollanda Türk toplumunun göç tecrübeleri, yaşam şartlarındaki değişikliler, karşılaştıkları zorluklar, nesiller arasındaki değişim ve kurumsallaşma gibi alanlarda oluşan toplumsal hafızanın tespit edilip, güncelleştirilerek, göç literatürüne kazandırılmasına katkıda bulunacaktır.  

Veyis Güngör
12 Ocak 2023,