Edebiyat dergilerinde Gazze duyarlığı

Geride bıraktığımız 2008 yılının son günlerinde insanlık; savaş, kavga ve 'güven bunalımı'yla geçen yorgun bir yılı daha hafızalarının geri dönüşüm kutusuna atmak üzereyken 'acıların coğrafyası'ndan bir haber yayıldı. İsrail, belirli periyotlarla gerçekleştirdiği saldırıların bir 'yeni'sine daha başladığında takvimler 27 Aralık'ı gösteriyordu. Üç hafta kadar süren Gazze saldırılarında kadınların ve çocukların çoğunlukta olduğu yüzlerce kişi hayatını kaybetti, binlerle ifade edilecek sayıda 'eksilmiş' aile de evsiz kaldı. 'Büyük' devletlerin sadece 'kaygıyla' izlediği saldırıları, ne zaman bozulacağı belli olmayan tekinsiz bir ateşkes izledi her zamanki gibi. Diplomatik dilde 'orantısız güç' olarak adlandırılan Gazze saldırılarına başta BM olmak üzere uluslararası kuruluşların ve devletlerin gösterdiği tepki oldukça cılız kaldı.Türkiye, hükümetinden sokaktaki vatandaşına kadar yaşanan vahşete en çok tepki gösteren ülkeydi hiç şüphesiz. Birçok yerde gösteriler düzenlenirken bir yandan da şair ve yazarlar, Filistin halkına destek amaçlı bir bildiri kaleme alıp okudu. Şiirin 'işlevi'nin giderek daha fazla sorgulandığı bir dünyada, yarım asırdan fazla devam eden böylesi bir soruna şairlerin göstereceği tepki ne işe yarar diyenler çıkabilir. Yakın zamanda dünya sahnesinden çekilen Filistinli şair Mahmut Derviş'in dilinden söyleyecek olursak "Bir şiir, ne kadar güçlü olursa olsun, asla bir savaş uçağını düşüremez, ama bir pilotun düşüncelerini etkileyebilir". Edebiyat dergileri de, -Derviş'in sözünü hatırlatırcasına- bu konuya duyarsız kalmadı ve Gazze saldırılarını değişik yönleriyle ele alarak kapaklarına taşıdı.Türkiye'nin halen yayınlanmakta olan en eski dergisi Varlık, iki farklı dosyayla Gazze ve Filistin konusuna eğiliyor şubat sayısında. Genel yayın yönetmenliğini Enver Ercan'ın yürüttüğü derginin, 'Ortadoğu'da Vicdan Sınavı: Gazze' başlıklı ilk dosyası, analizci yazılardan oluşuyor. Amerika'nın değişik üniversitelerinde görev alan Joseph Massad ve Jennifer Loewenstein ile Filistin konusundaki kitaplarıyla tanınan Norman Finkelstein'in makalelerinin yanı sıra Sezai Sarıoğlu'nun "Tarihe Bak Anlarsın" yazısı da meselenin tarihî yönünü inceliyor. 'Şiirimizde Filistin Direnişi' adlı ikinci dosya ise, Sezai Karakoç'un 'Alınyazısı Saati - 1' ile Gülten Akın'ın 'Deprem Savaş ve Çocukların Tanrısı' şiirleri eşliğinde bir soruşturma niteliğinde. İhsan Deniz, Tahir Abacı, Adnan Özer, Afşar Timuçin, Zeynep Uzunbay, Ömer Erdem, Emel İrtem, Betül Dünder ve Mustafa Köz'ün katıldığı soruşturma, Karakoç ve Akın'ın şiirlerinin değerlendirmesi üzerinden ilerliyor.Şeref Akbaba editörlüğünde çıkan 'Ay Vakti' dergisinin 'Gazze' adlı kapak dosyasında Naz Ferniba, "Kalk ayağa' desem Filistin" başlıklı denemesiyle insanlığa sesleniyor. Nurettin Duman'ın 'Buradan Bakınca Gazze' ve Şeref Akbaba'nın 'Yaşamak İçin Öldürmeyeceksin' şiirleri de dosyadaki yerini almış. Son Gazze saldırıları ve Filistin sorununun daha çok siyasi yönlerine odaklanan Mostar dergisi, kanlı bir çocuk ayakkabısını koymuş kapağına. Derginin Gazze dosyasında Mustafa Şentop, Naci Bostancı ve Mesut Özcan'ın siyasi analize kayan yazılarının yanı sıra Rasim Özdenören'in 'Filistin Dilemması' başlıklı yazısı dikkat çekici.Yayın yönetmenliğini Mürsel Sönmez'in yaptığı 'Bir Nokta', Mahmut Avcı, Serkan Tarifçi, Resul Tamgüç ve Michael Heart'ın şiirleriyle Gazze konusuna şiirsel bir bakış sergiliyor. Abdülkadir Budak yönetiminde yayınlanan 'Sincan İstasyonu', şiirin işlevini sorguluyor. İnsanlığın şairlikten önce geldiğini belirten Budak, 'Gazze ve Şair' başlıklı kapak yazısında, şair için "Şiirdir onun tüfeği; namlusundan çiçekleri fırlatan" diyor. Ferhat Kalender'in yayın yönetmeni olduğu 'Yolcu' dergisi, Filistin direnişinin sembollerinden sapanı yerleştirmiş kapağına. Dergi, birçok ismin şiirleriyle destek verdiği dosyaya ek olarak politik Arap şiirinin en önemli isimlerinden Suriyeli şair Nizar Kabbani'nin 'Kudüs' adlı şiirinin bulunduğu poster hediye ediyor okurlarına.

Zaman 20.02.2009