Birinci Dünya Savaşı'nın devam ettiği günlerde Hicaz'dan Osmanlı'nın payitahtına haberler gelmektedir. Osmanlı namına bu mukaddes beldelerin idaresinde bulunan Şerif Hüseyin, devlete başkaldırmaya hazırlanmaktadır.
Fahreddin Paşa'dan Medine'ye giderek vaziyeti yerinde incelemesi istenir. Paşa'nın Medine'ye varmasından birkaç gün sonra 5 Haziran 1916'da isyan başlar. Paşa, Hicaz Kuvve-i Seferiyesi Kumandanı sıfatıyla idareye el koyar. Askerler ve zaruri olarak kalması gerekenler haricinde Medine boşaltılır. Yüzyıllardır Ravza-i Peygamberi'de biriken kıymetli hediyeler ve bazı mukaddes emanetler trenle İstanbul'a gönderilir. Peygamber şehrinde müdafaa başlar. Bir müddet sonra da Mondros Antlaşması imzalanır ve bütün Osmanlı coğrafyasındaki asker silah bırakır; Fahreddin Paşa hariç. Dünya bir olmuş İstanbul hükümetini sıkıştırmakta, İstanbul'dan Medine'ye haber üstüne haber gitmektedir; ama nafile. Paşa kararlıdır. Neşrettiği beyannamede de dediği gibi, "Bu asker Medine'nin enkazı altında ve nihayet Ravza-i Mutahhara'nın yeşil türbesi altındakan ve ateşten mensuc kızıl bir kefenle gömülmedikçe Medine-i Münevvere Kalesi'nin burçlarından ve nihayet Mescid-i Saadet minarelerinden ve yeşil kubbesinden Osmanlı'nın albayrağı alınmayacaktır." Fahreddin Paşa, muhasara sırasında her türlü zorlukla mücadele eder, askere adetle hurma dağıtır, çekirge yemelerini tavsiye eder. Zahirdeki bütün yolların kapandığını gördüğünde Mescid-i Saadet'e iltica eder. Adamları bir yolunu bulup Paşa'yı teslim ettiklerinde tarih 13 Ocak 1919'dur.
Bugün ise Medine'nin bu şanlı müdafinin vefatının 60. yıldönümü. 22 Kasım 1948'de vefat eden Ömer Fahreddin Türkkan için saat 14.00'te Rumelihisarı Âşiyan Mezarlığı'ndaki kabri başında tören düzenlenecek. Saat 16.00'te ise Zaman'ın merkez binasındaki fuayede sergi açılışı yapılacak. Açılışında Fahreddin Paşa'nın torunlarının da hazır bulunacağı sergide Ömer Faruk Şerifoğlu, Yusuf Çağlar, Nedret İşli ve Türkkan ailesinin arşivlerinde bulunan fotoğraf, belgeler ile Medine müdafaasına ait hatırat ve yayınlar yer alıyor. Fotoğraflardan bir kısmı Fahreddin Paşa'nın çocukluğu, Harbiye'deki öğrenciliği, Medine yılları, emeklilik günleri gibi hayatının çeşitli dönemlerine ait. Bir kısım fotoğraflar ise bizzat Paşa'nın objektifinden çıkma. Usta bir fotoğrafçı olan Fahreddin Türkkan'ın çektiği her biri belge niteliğindeki fotoğraflar arasında mukaddes emanetleri İstanbul'a götüren tren, son sürre alayı gibi dikkat çeken kareler bulunuyor. Sergideki eserler arasında Fahreddin Paşa'nın el yazısı mektupları, Medine Şeyhülharemi Ziver Bey'in emanetlerin İstanbul'a ulaştığını bildiren notu gibi belgeler de yer alıyor.
Akıncı Bâli Bey'in soyundan
Birinci Dünya Savaşı sırasında Medine'de kahramanlığa dönüşen savunmasıyla tanınan Ömer Fahreddin Türkkan, 1868'de Rusçuk'ta akıncı Bâli Bey ailesinin bir ferdi olarak dünyaya geldi. 93 Harbi'nde ailesiyle İstanbul'a geldi. Harbiye'yi bitirdikten sonra birçok askeri görevlerde bulundu. Medine müdafaasının ardından Malta'da 2 yıl 33 gün sürgünde kaldı. Milli Mücadele'de görev almak için müracaat ettiğinde Ankara hükümetince Afganistan sefirliğine tayin edildi. Bir süre Askeri Yargıtay Divanı üyeliği yaptıktan sonra 1936'da emekliye ayrıldı. Fahreddin Paşa'nın en önemli özelliklerinden biri de hayatı boyunca gördüğü hemen her yeri fotoğrafla kayıt altına alması.
Zaman 22.11.2008