Geçtiğimiz hafta TYB'nin konuğu olan Prof. Dr. Ahmet Güner Sayar; yakın tarihimizin tartışmalı ismi Hasan Âli Yücel hakkında ilginç bilgiler verdi. Bilhassa Mevleviliğini gündeme getirdi.
Biz de küçük bir katkı olarak; şairliğinden bazı örnekler verelim istedik.
Hasan Âli Yücel, "Allah Bir"* isimli kitabının önsözünde, hayat felsefesini de açıklıyor:
"Kendinin 'eksik', 'kusurlu', ve sonunda 'ölecek' bir varlık olduğunu bulan ve bilen kim vardır ki, 'eksiksiz'i, 'kusursuz'u ve 'ölümsüz'ü aramasın?
Bu arayış, hikmettir, felsefedir ve dindir.
Aranan değişmez. Başlamaz, bitmez. Öncesi, sonrası yoktur. Doğmaz doğurmaz. Artmaz, eksilmez. Görür; görmesi bizim gibi değildir. İşitir, işitmesi bize benzemez. Bilir; bilmesi meçhulden malûma gitmez, malûmdan malûma yürür. Bilmediği yoktur. Her an, yapan, yaratan odur. Her arzusu, bir oluştur. Var ederken yok, yok ederken var eder.
Arayana gelince durmadan değişir. Değiştikçe değişmeyen de yeni vasıflar keşfeder. Keşifler biriktikçe değişen tarafları azalmaya, değişmeyecek tarafları çoğalmaya başlar. Güneşe nispetle gölgeye benzer. Işık kaynağına yaklaştıkça nurlanır, fakat yanar. Bir bakıma yok, bir bakıma var olur. Hedef, güneşe varmak değil, güneş olmaktır.
Her insanın idrakinde o idrake göre kendini gösteren nihayetsiz nur, bu ihâta edilmez varlık; Allah'tır."
"Tevhid" isimli uzun şiirinden seçtiğimiz bazı bölümleri sunuyorum:
"...Bir daire çizmişim habersiz,
Yıllarca emek çekip de yersiz.
Beyhude dolaşmışım demek ben,
Merkez kaçmış gönül gözümden." (sh. 17).
Şiirinin devamında "yekpare bir karanlık" içinde kaldığını söyleyen Yücel, daha sonra aydınlanışını şöyle ifade eder:
"Açmış birden fakat o sisler,
Aydınlanmış bir anda her yer.
Umman dolmuş ışıkla, taşmış;
Gönlüm hayran, bu hâle şaşmış.
Gelmiş bana bir derin ferahlık,
Şimşek çakmış içimde artık.
Vicdanım için bu bir buluştur.
Hak, gönlüme bir ışık komuştur.
Ben işte o anda başkalaştım,
Bir menzile bilmeden ulaştım."(sh. 19-20)
Şiirinin gerisinde ateistlerle ilgili tespitlerde bulunuyor:
"Allahsıza hiçlik oldu Allah,
Varlıktan edince gönlü ikrah.
İmansızlık bir ayrı îmân,
İnkâr ile sarsılır mı Rahmân?
Zaten, yoksan nedir bu inkâr?
İnkâr edenin içinde ikrâr.
Densin ne denirse sen, içinde;
Bilmem diyenin bilen içinde."
Senden çıkarak düşünmek olmaz,
Şüpheyle bu kâinat dolmaz."(sh. 26)
Peygamberlerle alâkalı düşüncelerini şu satırlarla dile getiriyor:
"Mûsâ'da hekîmsin, ilâhi!
İsa'da kelîmsin, ilâhi!.
Davut'da seslenir kıyâmet,
Bir zirve kemâline Muhammed" (sh. 33)
Nihaî hedefi sıradan bir siyasetçiden oldukça farklıdır ve çizdiği yol...
"Bıktım kula kulluk eylemekten
Her hırsı çıkarmışım yürekten.
Bağsız kişiyim, bağımsız oldum;
Hürriyeti ben bu yolda buldum.
Bir ayrı siyaset ettim icat,
Hiç istemeyip de kuldan imdat
Takdirimi sade Hakka verdim
Gördüm ki bununla bitti derdim......"
"Tanrım, emelim, yolunda olmak;
Tevhidini vahdetinde bulmak..."(sh. 47)
Kalbim dolsun hararetinle,
Mes'ut olayım saadetinle."(sh. 51)
"Bir zelzele geçti menzilimden,
Tevhidindir çıkan dilimden." (sh. 56)
Ve şiirinin bitiş cümlesi:
"Taptım sana, başka Tanrı bilmem;
Fanîler önünde eğilmem...."
*"Allah Bir", Hasan Âli Yücel, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara-1961
Merhaba 12.05.2008