Türkiye Yazarlar Birliği Konya Şubesi’nin düzenlediği ‘Tarih Sosyoloji ve Roman Üçgeninde Kemal Tahir’ konulu programa konuşmacı olarak katılan Akademisyen Yazar Doç. Dr. Selim Somuncu “Kemal Tahir gerek sosyalist ve kemalist gerekse dindar çevrelerin o günün şartlarında benimseyemediği gözü kara bir aydın yazardı” dedi.

12 EYLÜL’DE FİLMLERİ YAKILDI

Kılıçarslan Konferans Salonundaki programın takdim konuşmasını yapan TYB Yönetim Kurulu üyesi Atilla Yaramış, Somuncu’nun akademik kariyeriyle ilgili bilgiler vererek dinleyicilere ilgilerinden dolayı teşekkür etti. Daha sona kürsüye gelen Somuncu sözlerine “Kemal Tahir kültürel iktidarın benimseyemediği bir aydındır. 12 Eylül’den önce birkaç filmi beyaz perdeye aktarılmıştı ama darbeden sonra Kenan Evren’in talimatıyla bu filmler gösterime girmeden imha edilmiştir”  diyerek başladı.

YANLIŞ BİLİNEN DOĞRULARI DEŞİFRE ETTİ

Tahir’in resmi söylemin dışında, avangard bir aydın olduğunu işâret eden Somuncu “Kemal Tahir romanlarında ele aldığı konular itibariyle adeta bir tarih yazıcılığı yapmıştır. Bunu yaparken de konu açısından çok çeşitlilik göstermiş, tek parti devrinin görmezden gelinen toplumsal gerçeklerinden, halk üzerinde tahakküm kuran yapılara, imamlar, ağalar, dedeler ve şeyhlerin halk üzerindeki etkisine kadar pek çok hadiseyi adeta deşifre etmiştir. Sosyolojik ve tarihsel boyutu ağır basan eserleriyle bir kesimin yazarı olmamış ve bütün ideolojiler tarafından adeta dışlanmıştır” dedi.

RESMİ TARİHE MUHALİF OLDU

Tahir’in resmi tarihin söylemine muhalif eserler yazdığını kaydeden Somuncu, “İşlediği marjinal muhalif konular açısından Kemal Tahir’i klişenin dışına çıkmış, aydın bir yazar olarak tarif edebiliriz. Benzer şeyleri Kemalist ve sosyalist yazarlarda ele almış olmalarına rağmen bakış açışları aynı değildir. Köy konuları, toprak ve mülkiyet sorunları da Tahir’in ele aldığı başlıca konulardandır” diye konuştu.

ROMANI AMACI İÇİN ARAÇ YAPTI

Kemal Tahir’in tarihçilerle de çalışıp yüzlerce tarihi belgeyi taradığının anlaşıldığına vurgu yapan Somuncu  “Peki Tahir neden sosyolog ya da tarihçi olmadı da bunca tarihi hadiseyi romanlarında anlattı? Burada edebiyat devreye giriyor; Tahir edebiyatın kalıcılığına sığınıp, tarihi hakikatleri kolay okunması için akıcı bir lisanla ve sağlam kurgularla roman olarak sunmuştur. Edebiyatta görmezden gelmelerin, ötelemelerin olduğu o dönemde Tahir romanı amacı için bir araç olarak görmüş, mesajlarını bu yolla günümüze nakletmiştir” diye konuştu.

KARŞI İDEOLOJİ AYDINIDIR

Tahir’in yaşadığı dönemde çok şiddetli grupların varlığını anlatan Somuncu,  “Kemalistler de sosyalistler de Tahir’e en acımasız, en ağır eleştirileri yaparken muhafazakâr çevreler de onu çok benimseyememiştir. O nihayetinde toplumsal gerçekleri yansıtmaya çalışan realist bir yazardır. Her şeyi sorgulayan, yanlış bilinen doğruların üzerine giden, araştıran yönüyle bir karşı ideoloji aydınıdır” diyerek sözlerini sürdürdü.

Köy Enstitülerinin yanlışlığına vurgu yapan Tahir’in Anadolu’da yaşayan ama kaybolan deyimleri ve kelimeleri eserlerinde yer vererek günümüze taşıdığına işaret eden Somuncu, “Bildiklerini bile yeniden öğrenmeye çalışan Tahir Devlet Ana adlı eserinde Osmanlı devlerinin kuruluşunu anlatarak tarihi derinliğini de ortaya koyar” diyerek sözlerini tamamladı.

Daha sonra söz alan TYB Konya Şubesi Başkan Vekili Prof. Dr. Ahmet Çaycı verdiği bilgiler nedeniyle Somuncu’ya, ilgileri nedeniyle de katılımcılara teşekkür etti.