Hey onbeşli onbeşli

Tokat yolları taşlı

Hey onbeşli onbeşli

Tokat yolları taşlı…

Türkü/Ağıt

Bu ağıt zaman zaman hareketli türkü formunda okunuyor olsa da esasta Rumi takvime göre 1315 doğumluların Çanakkale Harbine gidip geri dönemeyişlerinin hüzünlü hikayesini anlatır bize.Ağıt olarak dinlemek doğrusu.

Tokat Onbeşli Torunları Derneği üyeleriyle buluşmuş olsaydık bu türkünün ağıt yakılmış hâli dışında okunmasının kendilerince nasıl karşılandığını sormak isterdim.

ANADOLU

Anadolu’da bazı şehirler vardır ki üzerinde birçok tarihî hadisenin meydana gelmiş olması,önemli savaşların vuku bulması,ilme,fikre,irfana

ticarete zemin oluşturması ve bütün bunların tezahürü olarak idari, askeri ,ilmi önemli şahsiyetlerin yetişmeleri o yerleşim yerini ayrıcalıklı kılar. Böylesi ayrıcalıklı görülesi, yazılası şehirlerimizden biri de Tokat’tır.

Selçuklular döneminde çeşitli medeniyetlerin buluştuğu pazar yeri, kavşak noktası .

Tarihten bugüne Tokat'a birçok isim verilmiş olup bunlar;

Comano Pontika, Komana, Evdoksia, Dokia, Dokat,

Kah-Cun, Sobaru,

Darün-Nusret, Darün-Nasr ve Tokat.

Tokat birazda;

*Kale şehir (Tokat,Turhal,Niksar,Zile)

*Âlimler şehri

(Molla Hüsrev, Molla Lutfi, İbn Kemal, Seyyid Ali Kuzâtî, Şemseddin Sivâsî, Kadızâde Mehmed Tâhir Efendi, Kazâbâdî, Mustafa Efendi)

‘Tokat ,alimler konağı,fazıllar yurdu, şairler yatağı’

Hacı Bektaş-ı Veli gelmiş görmüş böyle söylemiş.

*Şairler şehri

(Melîhî, Hacı Yûsuf, Vâlihî, Kul Himmet, Sabûhî, Tâlib Mehmed Dede, Kânî, halk şairi Nûri ve seyyah Ahmed Efendi,

hattat Ahmed)

*Sultan Şehir

(Emîr Dânişmend, 2.Kılıçarslan, Alaaddin Keykubat, Yıldırım Beyazıt, 4. Murat)

*Ümerâ şehir

(Hacı İvaz Paşa, Kemankeş Mahmud Paşa, Genç Mehmed Paşa, Hasan Hakkı Paşa,

Mustafa Sabri Efendi,Bekir Sami Bey)

Tokat fazlaca ;

Gazi Osman Paşa ,

Tokat’ta her yerde.(Stad,Üniversite,lise, ortaokul,park,mahalle, cadde vs.)

Paşa ,Tuna ile Yeşilırmak arasında köprü.

Karadeniz’de buluşuyorlar.

Tuna nehri akmam diyor

Etrafımı yıkmam diyor

Şanı büyük Osman Paşa

Plevne'den çıkmam diyor.

…

*Hüzün şehri

(Moğollar,Akkoyunlular,

Safeviler,Celaliler,Depremler,

Yangınlar)

*Ova şehir

Yarısı Karadeniz iklimi diğer yarısı İç Anadolu.

(Kazova,Gözova,Turhal,Niksar,Erbaa,Artova, Zile ,Yazıbaşı,Pazar ve Tokat ovası)

TOKAT fazlaca;

*TARİH ŞEHRİ

(Togayıtlar, Hitit, Frig, Med, Pers, Makedonya , Pontus, Roma, Bizans, Arap, Danişment, Anadolu Selçuklu, İlhanlı, Beylikler, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti )

TOKAT’TA TUTTUKLARIM

900 adımda 900 yıllık tarih.

(Bütün tarihi yapılar bir arada)

Garipler Camii

(1080/Anadolu’nun ilk camisi)

Mevlânâ’nın Tokat’la ilgili sözü "Tokat'a gitmek gerek ,Çünkü Tokat'ta insan ve iklim mutedil" demiş.

(Fihi ma fih’te geçiyor)

Tokat Mevlevihanesi çok zarif.

Jül Sezar zaferi sonrası Zile’de en kısa mektubu yazmış. ‘Veni vidi vici .‘ Geldim,gördüm, yendim.

Drakula diye bilinen Kazıklı Voyvoda III.Vlad, Tokat Kalesi'nde 4 yıl esir kalmış.

Danişmentli Nizamettin’in Yağıbasan'ın yaptırdığı

Yağıbasan Medresesi.(Anadolu’da ilk)

Dünyanın bilinen en eskisi olduğu söylenen "Sık Dişini” çarşı içi umumi helâsı.

Sulu sokak, Latifoğlu Konağı önemli.

Belediye Şehir Müzesi Konya’ya selam söyledi.

Tokat Kebabı,

adı büyük Kozanoğlu.

Ihlamur ağacıyla baskısı yapılan Tokat yazmaları altıyüz yıldır elvan elvan.

Gün boyu fularım oldu el baskılı yazmam.

Ne çok seyyah gelmiş Tokat’a, en sona biz kalmışız. lakin Evliya’nın yeri başka.

*Tokat tarihinde şehircilik ve Mevlevilik önemli.

Tokat’ta 1450’li yıllarda 54 mahalle mevcutmuş ve 46’sı müslümanlara, sekizi gayri müslimlere aitmiş.

Müslüman mahallelerinin kırk biri mescid adları taşımaktaymış.

Bunlardan ;Umur Hacı, Kadı Hasan, Sultan, Dervişan, Mevlânâ, Kızılca, Hacı Ömer, Mekke, Hacı İvaz Paşa, Mevlevîhâne Mescidi mahallelerini örnek olarak zikredilebiliriz.

Acaba bu 54 mahallenin kaç tanesinin adı bugüne kadar gelebildi?

Bal’ı ,Uçurum’u ve Erdem’i Tokat’a hâdim olmuş ne şeref.

Tadımlık Facebook usulü şehir yazısı böyle oluyor. Ne Tokat ne yazı beni kandırdı.